Rust in spreekkamer met behulp van AI

De NVZ heeft vorig jaar samen met de NFU een position paper over AI gepubliceerd waarin kansen van AI geschetst zijn, en ook de benodigde acties om AI versneld en verantwoord op te schalen. Maar hoe werken zorgprofessionals in de praktijk met AI? Het Reinier de Graaf ziekenhuis geeft een inkijkje in de praktijk met AI spraakgestuurd rapporteren waar steeds meer zorgverleners gebruik van maken.

Als het spreekuur begint en de eerste patiënt binnenkomt, begint het gesprek tussen de specialist en patiënt over de afgelopen periode. De patiënte vertelt over haar klachten die deels zijn afgenomen, maar ook over nieuwe klachten waar zij nu veel last van heeft. En dan is het meteen voelbaar en zichtbaar wat Petra Kok vertelde - het is een ontspannen en aandachtig gesprek. De patiënte leunt even naar voren en kijkt haar specialist goed aan en stelt vervolgens een aantal vervolgvragen om te controleren of zij de nieuwe behandelinstructies goed heeft begrepen. Kok legt het nog een keertje uit en ondertussen verschijnt het behandelplan ook op het scherm. Het systeem heeft namelijk meegeluisterd en alles genoteerd in het juiste vakje zonder dat de zorgverlener het toetsenbord heeft aangeraakt. Het resultaat? Meer werkplezier, meer aandacht voor de patiënt, en minder tijd achter het toetsenbord.

Belang van integratie

De invoering van spraakgestuurd rapporteren met AI vraagt om meer dan alleen techniek. Petra Kok is al enkele jaren bezig met de verkenning van de mogelijkheden van AI in de zorg. Binnen haar ziekenhuis zet ze zich actief in om de kansen hiervan te omarmen. Zij vertelt dat het altijd een samenspel is tussen het ziekenhuis, EPD-leverancier en AI-aanbieder. Als de techniek gerealiseerd is, dan moet er ook zorgvuldig gekeken worden hoe deze techniek in het werkproces past. Oftewel,  welke aanpassingen in het werkproces zijn nodig om de kansen van techniek optimaal te benutten. Dat kan betekenen dat bepaalde stappen niet meer nodig zijn – bijvoorbeeld typen in het EPD - en dat juist nieuwe stappen wel nodig zijn - zoals corrigeren van de AI-gegenereerde tekst.  Het is daarom van belang om de zorgverleners hierin te ondersteunen en te begeleiden. Binnen dit ziekenhuis is een integratie gerealiseerd tussen het EPD en AI-oplossing. Op het moment dat de AI-samenvatting gereed is, worden de onderdelen ervan automatisch – na een klik op de knop - gesynchroniseerd met het EPD. Deze oplossing verlicht direct de administratieve lasten van de zorgverlener, en zorgt voor een volledigere en consistentere dossiervoering. Patiënten hebben ook profijt van deze integratie. De automatisch gegenereerde patiëntenbrief op basis van de AI-samenvatting – in begrijpelijke taal – staat vaak al in het patiëntenportaal voordat de patiënt het ziekenhuis verlaat. 

Veerkracht en doorzettingsvermogen

De voordelen van AI zijn helder, maar toch is niet iedereen direct overtuigd. In het begin vraagt het werken met AI tijd en aandacht. Elke nieuwe technologie vergt veerkracht en doorzettingsvermogen en dat geldt zeker ook voor spraakgestuurd rapporteren met AI. "Als zorgverlener wil je niet lang moeten zoeken waar wat staat en welke knoppen je moet indrukken", licht Petra Kok toe. "Gebrek aan vaardigheden hierin en soms ook het gebrek aan digitale vaardigheden kunnen voor onzekerheid zorgen en dat is niet prettig, vooral niet aan het begin van een druk spreekuur. Laat maar zitten, is dan een logische reactie. Het vraagt wat tijd om hier handig in te worden, maar als deze hobbel eenmaal genomen is, voelen de zorgverleners wat het voordeel is van het systeem en dan zijn ze er blij mee. Daarnaast is validatie van dit soort systemen van cruciaal belang en daar moeten we landelijk gezamenlijk stappen in maken", voegt Kok toe. 

Geen wondermiddel 

Binnen het Reinier de Graaf ziekenhuis wordt spraakgestuurd rapporteren met AI steeds meer toegepast. Het ziekenhuis heeft in haar aanpak bewust niet voor een top-down benadering gekozen. Het  biedt de zorgverleners laagdrempelig mogelijkheden om de techniek uit te proberen en er vertrouwd mee te raken. Een stapsgewijze aanpak, met voldoende ruimte om de technologie een plek te geven in je eigen werk. Petra Kok is ervan overtuigd dat AI een belangrijk hulpmiddel zal worden om de toegankelijkheid van de zorg te behouden, maar ziet ook duidelijk de uitdagingen die het met zich meebrengt. Tegelijkertijd vraagt zij zich af of het een überhaupt een keuze is om zonder technologie door te gaan. Haar spreekuur, en ook die van haar collega’s, wordt steeds drukker. Er zijn steeds meer patiënten met chronische en complexe aandoeningen en patiënten komen met steeds meer en gedetailleerdere vragen, soms op advies van AI chatbots.  Om deze druk aan te kunnen, is een verandering nodig en technologie kan daarbij helpen. Juist op dit soort drukke spreekuren is de noodzaak voor technologie het grootst, maar tegelijkertijd is hier de minste tijd beschikbaar. 

Spraakgestuurd rapporteren met AI is geen wondermiddel, maar wel een veelbelovende stap richting een patiëntgerichte, efficiënte zorg en meer rust in de spreekkamer. Het vraagt om tijd, aandacht en samenwerking en misschien ook andere competenties van de zorgverleners – maar levert dan ook veel op, benadrukt Kok tot slot.