“Een vertrouwensrelatie is de kurk waar regionale samenwerking op drijft”
Een voorloper in domeinoverstijgende samenwerking kan je Pauline Terwijn zonder twijfel noemen. In de regio Mooi Maasvallei staat ze aan de basis van een vergaande samenwerking tussen zorg, welzijn, gemeenten, scholen en werkgevers. Het fundament van alle succesvolle samenwerkingen is vertrouwen, is haar stellige visie. Hoe je dat binnen een samenwerking opbouwt, behoudt én welke belangrijke rol digitalisering hierbij speelt, bespreken wij met Pauline Terwijn, bestuursvoorzitter van zorggroep Pantein en samenwerkingsverband Mooi Maasvallei. “Mijn geloof dat we het beter kunnen doen, is groter dan het ongemak dat we onderweg tegenkomen.”
Tegen de stroom in. Zo werkte Pauline Terwijn jarenlang. Als bestuursvoorzitter van de Saxenburgh Groep in Hardenberg startte zij de sterke regionale samenwerking tussen zorg en welzijn in de regio Vechtdal op. En nu is ze al ruim 8 jaar samen met ‘haar’ zorggroep Pantein, de drijvende kracht achter de samenwerking binnen Mooi Maasvallei (regio Noordoost Brabant en de kop van Noord-Limburg). Deze samenwerking heeft reeds vorm gekregen ver voor de regioplannen die in heel Nederland begin 2024 uitkwamen naar aanleiding van het Integraal Zorgakkoord (IZA).
Meer reden om het niet te doen
Op de vraag of dit bij haar past, tegen de stroom in varen, is haar antwoord direct “nee”. Waarom ze het toch doet? Vanuit een sterk geloof dat de zorg echt beter kan in Nederland. Dit dreef Pauline Terwijn al als verpleegkundige, bij de start van haar loopbaan, en vervolgens ook in haar leidinggevende rollen in verschillende ziekenhuizen en zorggroepen. “Het systeem vraagt wat anders van je. Ik ben immers ‘slechts’ verantwoordelijk voor Pantein. Daarbij: het is al druk genoeg in huis. Er zijn veel meer redenen om er niet voor te gaan. Maar ik wil het met partners en medewerkers voor onze inwoners echt beter maken. En die zorgtsunami afbuigen. Mijn geloof dat we het beter kunnen doen is groter, dan het ongemak dat we onderweg tegenkomen.”
Onderdeel van grote geheel
Terwijns missie bij de samenwerking is helder: inwoners van de regio zo lang mogelijk gezond te houden. En die missie krijgt vorm in 3 ‘knoppen’, zoals ze zelf noemt. Die zijn: preventie, zorg in het netwerk bieden en zorg zoveel mogelijk thuis. “Als je zorg wilt voorkomen, dan begint dat natuurlijk thuis en niet in het ziekenhuis. Je wilt de eventuele zorg thuishouden. Het is echt een misverstand dat zorg leveren een doel is. We zijn, als zorgorganisaties en ook dus als de ziekenhuizen, onderdeel van het grotere geheel.”
Samenwerking in de regio Mooi Maasvallei heeft vele vormen. Het vertrekt bij een gezamenlijk ontwikkeld en afgestemd beleid. En krijgt vorm in bijvoorbeeld concrete zorgnetwerken rond acute zorg, chronische en electieve zorg, voorzorgcirkels in de wijk en samenwerking met scholen voor gezonde leefstijl. Maar het meest fundamenteel is hoe de samenwerking terugkomt in het DNA van medewerkers. Ze vertelt: “Past de zorg wel, of is er eigenlijk iets anders nodig? Of kan een zorgorganisatie elders deze ondersteuning beter bieden? Een zorgvraag wordt niet als vanzelfsprekend omgezet naar zorgaanbod van Pantein, maar naar de beste passende oplossing voor deze persoon.”
Menselijke interactie: oprechte interesse
Je kan alleen tot sterke samenwerkingen komen vanuit goed leiderschap. En dat betekent dat je je als bestuurders ook zelf onderdeel van het grotere geheel moet willen maken, aldus Terwijn. “Je moet echt in alles je handen open uitsteken en niet denken: en toch ben ik belangrijker dan de buurman. Alleen als je echt voor ogen hebt, dat je samen de beste zorg en welzijn in het netwerk kunt leveren, kun je de problemen te lijf gaan.”
En ja, beren zijn er zeker, maar daardoor wil Pauline Terwijn zich niet laten weerhouden. “Het begint hier, bij de basis van samen en menselijke interactie, en erna komen de beren. Je moet oprechte interesse hebben in je buren.” Dit is ook het goede voorbeeld geven, als leider. “Je bent er om je medewerkers te ondersteunen. En als ik zelf dan de 65 huisartsen in de eigen regio niet ken, hoe kan ik dan het goed voorbeeld geven?”
Digitalisering als ondersteuner van de relatie
En die vertrouwensrelatie, die vormt ook de basis voor alle contact tussen zorgprofessionals en hun patiënten of cliënten. Het is dan ook niet voor niets dat Terwijn er alles op inzet om die te versterken binnen Pantein. De zorggroep sloot als één van de eerste van de intussen 50 grote zorgorganisaties aan op BeterDichtbij, de landelijke communicatiedienst van de zorgsector zelf. “Digitale communicatie draagt bij aan zorg vanuit de menselijke maat. Even een berichtje sturen, of beeldbellen of bellen in plaats van voor een kort gesprek van 10 minuten naar de zorgorganisatie moeten gaan: dat zijn hele praktische voorbeelden die de relatie versterken maar zorg tegelijk makkelijker maken.”
Pantein startte met BeterDichtbij in het Maasziekenhuis, en enkele jaren later ook in de thuiszorgdivisie van Pantein. Daarmee is BeterDichtbij een belangrijke drijver achter de hybride zorg die Pantein steeds meer biedt. En voor patiënten en cliënten is het heel prettig dat zij voor zowel de medisch specialistische zorg als de thuiszorg, gebruik kunnen maken van dezelfde dienst voor de communicatie met hun zorgverleners. Het betekent ook dat zorgprofessionals de patiëntvragen van elkaar afvangen, zoals de verpleegkundige voor de arts. “Hiervoor is die vertrouwensrelatie natuurlijk ook een voorwaarde. Als dit werkt, en dat doet het bij ons, dan kun je zorg echt verplaatsen en aanbieden op de juiste plek en het juiste moment.”
Vertrouwensrelatie als kurk
En ja, die kansen ziet ze ook in het contact tussen zorgprofessionals onderling in de regio. Om die samenwerking te ondersteunen, is eenvoudige communicatie heel belangrijk, aldus Terwijn. “Je kunt alleen zorg aan elkaar overlaten, als je elkaar vertrouwt. Dan kan de specialist door waar de huisarts gebleven is. Als dat niet kan, heeft iedereen meer werk. Ze kunnen niet anders, het is de verantwoordelijkheid van zorgprofessionals om vanuit die zekerheid zorg te bieden. Dus de vertrouwensrelatie in een samenwerking: dat is de kurk waar de hele samenwerking binnen de zorg op drijft.”
En die geeft ook plezier, ziet ze in haar organisatie. “Er komen er zoveel perspectieven bij. Dat maakt het werk leuker en mooier voor zorgverleners. En fijn samenwerken met je collega’s in de regio, geeft natuurlijk ook meer werkplezier. Het is onze taak als bestuurders om hen te legitimeren om over hun eigen domein samen te werken. Maar vertel het ze wel actief als bestuurder, geef ze het vertrouwen.”
Met de stroom mee?
De stappen die Pauline Terwijn heeft gezet de laatste 8 jaar, zijn groot. Maar, benadrukt ze, het heeft die tijd ook nodig gehad. Vertrouwen opbouwen kost behalve leiderschap, goede communicatie, ook veel tijd. Maar dan nog is het vaak zwemmen tegen de stroom in. Hoe gaat de stroom mee? “Natuurlijk moet de financiering ook gaan aansluiten op netwerkzorg. Net als landelijke gegevensuitwisseling. En intussen doen we in de regio wat we kunnen. En digitale communicatie biedt ons hierbij een mooi, concreet middel dat direct vandaag al vol ingezet kan worden bij alle trajecten. Dit gaat ons als sector de komende jaren zeker ondersteunen bij de diverse uitdagingen in de zorg.”